Wie is verantwoordelijk voor slechte akoestiek in mijn woning?
Vandaag vind ik in mijn e-mail-box een bericht van een woningeigenaar. De desbetreffende persoon heeft een aantal maanden geleden een woning opgeleverd gekregen en inmiddels hebben ze de woning ook betrokken. Helaas heeft de woning op vele facetten akoestische problemen. Een situatie die helaas nog veel te vaak voorkomt. In de mail wordt letterlijk beschreven dat geluid door de hele woning galmt, er nergens rust te vinden is en dat een gesprek voeren met de kinderen nagenoeg onmogelijk is. En daar zit je dan als eigenaar in je nieuwe woning. Alles is precies zoals je het wilde hebben. Dit is jouw droomhuis, maar de akoestische situatie maakt de woning feitelijk ongeschikt om in te wonen. Nu zijn er een aantal concrete vragen gesteld in deze e-mail. Deze vragen wil ik in dit blog nader beantwoorden.
Wat zegt het Bouwbesluit over nagalmtijd in woningen?
Hier kan ik vrij kort over zijn: vrijwel niets vreemd genoeg. Over akoestiek in het algemeen zijn er vele publicaties te vinden. Er zijn tal van richtlijnen om de geluidsisolerende capaciteit van een woning te waarborgen en de maximale hoeveelheid geluid waaraan wij mensen mogen worden blootgesteld. Maar… richtlijnen met betrekking tot de maximale nagalmtijd in woningen of andere facetten van ruimteakoestiek zijn er simpelweg niet. Nou oké, over nagalmtijd in verkeersruimtes van wooncomplexen is een kleine paragraaf te vinden. Maar daar houdt het dan ook mee op. Voor je eigen woning ben je afhankelijk van de kennis van de ontwerpende en uitvoerende partijen.
Wie is er verantwoordelijk voor de akoestiek in mijn woning?
Hier moeten we een duidelijk onderscheid maken tussen moreel en wettelijk. Ik ben geen jurist, maar aangezien er geen wettelijke eisen of richtlijnen zijn voor een woonomgeving zal er op juridisch gebied ook geen mogelijkheid zijn om iemand aansprakelijk te stellen. Je bent dus als woningeigenaar verantwoordelijk. Gevoelsmatig is dit natuurlijk een heel ander verhaal. Kunnen we van een woningeigenaar verwachten voldoende kennis te hebben om akoestiekproblemen te voorzien en adequaat op te lossen? Nee, dat kunnen we niet verwachten. Wij zijn hier als professionele branche samen verantwoordelijk voor. Wij als architecten, aannemers, afbouwbedrijven en adviseurs moeten die verantwoordelijkheid op ons nemen en hierin samen optrekken om de gebruiker van de woning hier op te attenderen en in te begeleiden! 
Wij zijn immers de specialisten. Als je in een restaurant een maaltijd bestelt dan verwacht je toch ook van de kok en het keukenpersoneel dat je een maaltijd voorgeschoteld krijgt, waarbij aan alles is gedacht. Of moeten wij zelf als gast aangeven hoe hij/zij de maaltijd moet kruiden en bereiden? Wij verwachten een smakelijke maaltijd van kwaliteit. Waarom is dit bij een woning anders? De woningeigenaar verwacht een woning die optimaal comfort biedt is en die op alle facetten prettig voelt.
Waarom zijn er geen richtlijnen voor nagalmtijd in een woning?
Deze vraag kan ik eigenlijk niet beantwoorden en deze zou men de politiek en de verantwoordelijke commissies moeten stellen. Ik kan alleen aangeven waarom ik vind dat deze er wel zouden moeten zijn. Er zijn inmiddels vele onderzoeken gedaan naar de invloed van geluid op ons als mensen. Deze onderzoeken tonen aan dat overmatig geluid en hinderlijke nagalm aanzienlijk invloed hebben op onze gezondheid, onze psychische gesteldheid en ons algemeen welbevinden. Blootstelling aan te hoge geluidsdrukniveaus is daarnaast ook schadelijk voor ons gehoor. In mijn cursus gebruik ik vaak een filmpje van het kinderprogramma het Klokhuis om dit te illustreren. Hier is men met een stofzuiger in de dode kamer (een ruimte met nagenoeg geen galmvorming) een
eenvoudige test aan het uitvoeren. In deze situatie wordt er een geluidsdrukniveau gemeten van ca. 68.5 dB. Dit geluidsdrukniveau heeft ook bij langdurige blootstelling geen directe gevolgen voor ons gehoor. Een zelfde test wordt gedaan in de nagalmkamer (een ruimte speciaal ontworpen met bijzonder hoge nagalmtijd) hier meet men bij dezelfde stofzuiger een geluidsdrukniveau van ca. 97dB. Als we dit niveau zouden vergelijk met de richtlijnen van de Arbo dan zou er boven de 85dB verplicht gehoorbescherming gedragen moeten worden en boven de 87dB moeten er zelfs direct maatregelen genomen worden om dit niveau terug te brengen naar 87dB of lager. Natuurlijk is deze meting niet op professionele wijze verricht en zijn dit extreme omstandigheden. Het geeft een goed beeld van wat een ruimte met geluid kan doen. Neemt u van mij aan dat er veel woningen te vinden zijn waar men door simpele leefgeluiden frequent wordt blootgesteld aan ongezonde geluidsdrukniveaus.
De Klokhuis-aflevering kunt u hier bekijken.
Wat kunnen we dan doen om dit te voorkomen?
Dat er geen wettelijke richtlijnen zijn betekent niet dat wij als professionals geen verplichtingen hebben. Ik vind dat we de particuliere woningeigenaar bij de hand moeten nemen en van voorlichting en advies moeten voorzien. Wij kunnen deze verantwoordelijkheid niet bij de eindgebruiker neerleggen. Het Naadloos Akoestisch Bouwlab biedt hulp bij dit traject. Dit kan door scholing, opleiding en projectgericht advies. Onze visie is dat iedere woningeigenaar een weloverwogen keuze moet kunnen maken om wel of geen akoestische maatregelen te treffen.
Wil jij als architect of bouwonderneming meer weten over akoestiek en voel jij je mede verantwoordelijk? Meld je dan aan voor onze kosteloze, vakgerichte cursus “Akoestiek in het ontwerp” of “Bouwen met akoestiek”. Er zijn ook mogelijkheden om de cursus in company te geven. Wil je je aanmelden voor een cursus of wil je meer informatie? Stuur dan een e-mail naar: info@akoestischbouwlab.nl
Joost Vermeulen
Akoestisch Adviseur bij het Naadloos Akoestisch Bouwlab
