Ga naar de inhoud

Huh? Geluidsabsorptie, wat is dat?

Geluidsabsorptie

Als u op internet op zoek gaat naar een geluidsabsorberend materiaal, dan komt u snel in een bos van getallen, normen en rapporten uit. Voor een akoestisch specialist zijn deze gegevens belangrijk en duidelijk, maar voor de gemiddelde mens zeggen deze gegevens niets. Als onafhankelijk kennis-, training- en adviescentrum voor akoestiek en naadloze akoestische plafonds beantwoorden wij hierover dagelijkse vragen van architecten, bouwbedrijven en opdrachtgevers. Een aantal van deze vragen zien we regelmatig terugkomen en wordt het tijd om deze in ons blog te behandelen.

Wat is een geluidsabsorptiecoëfficiënt?

Belangrijk bij een geluidsabsorberend materiaal is het vermogen om geluid te absorberen. Elk materiaal heeft een bepaald absorptievermogen. Zelfs harde materialen als beton en gips absorberen geluid, maar hierin is het vermogen dusdanig laag dat het grootste deel van het geluid weerkaatst wordt en er in situaties met teveel harde oppervlakken akoestische hinder ontstaat. Om goed te weten wat het absorptievermogen van een materiaal is, moet de fabrikant/leverancier een akoestisch product door een onafhankelijk instituut laten testen. Dit gebeurt in een nagalmkamer. Hier test men kort gezegd: in een kamer met veel harde oppervlakken en bijzonder veel galm, wat het materiaal voor invloed heeft op de galm in de ruimte. Goede akoestiek in het museum

Met een rekenkundig model wordt dit dan omgezet naar een absorptievermogen. De fabrikant ontvangt hiervan een rapportage met tabellen, grafieken en meetwaarden. Omdat het absorptievermogen van een materiaal verschilt per toonhoogte (geluidsfrequentie) meet men een hele range aan geluidsfrequenties. Deze lijst aan getallen maakt het absorptievermogen van een materiaal voor de gemiddelde mens er niet duidelijker op. Daarom zijn er rekenmethodes om het absorberend vermogen van een materiaal uit te drukken in één getal. Er zijn diverse methodes om deze te bepalen.

Gewogen geluidsabsorptiecoëfficiënt (αw)

De meest gebruikte aanduiding in Nederland is de αw en wordt bepaald conform de richtlijnen van de Europese ISO 11654-norm. Deze waarde wordt bepaald door een gewogen gemiddelde te bepalen van de frequenties 250, 500, 1000, 2000 en 4000hz. De αw-waarde wordt uitgedrukt in een getal tussen de 0 en de 1. De 0 betekent geen absorptie en 1 betekent 100% absorptie. De gekozen frequenties zijn natuurlijk niet zomaar bepaald. Geluid dat wij met onze stem produceren, bevindt zich voor het grootste gedeelte tussen de 250 en 4000hz. Eigenlijk is de αw-waarde dus een ééngetalswaarde die met name gericht is op spraak en de gemiddelde menselijke stem. Hoewel ons stembereik zich gemiddeld tussen de 250 en 4000Hz bevindt, heeft ons gehoor een bereik van ca. 20 tot 20.000hz. Veel fabrikanten nemen in de documentatie ook de 125Hz-band mee. Deze frequentie kan een belangrijk gegeven zijn, maar valt tot op heden nog niet binnen de testrichtlijnen van de αw-waarde. Frequenties boven de 4000Hz worden vaak niet meegenomen in de documentatie. Dit komt enerzijds door het bereik van de menselijk stem, maar anderzijds omdat hoge frequenties in veel gevallen makkelijker door de ruimte zelf en de lucht worden geabsorbeerd.

Geluidsreductiecoëfficiënt (NRC)

Een tweede aanduiding die we regelmatig terugzien, is de zogeheten NRC-waarde. De testprocedure voor de NRC-waarde is in basis niet anders dan de procedure van de αw-waarde. Echter wordt de NRC-waarde bepaalde volgens de ASTM C423-norm. De NRC-waarde wordt t.o.v. de αw-waarde genomen over de frequenties 250, 500, 1000, en 2000hz. Hier wordt simpelweg een rekenkundig gemiddelde genomen van de 4 frequenties om tot één getal te komen. Ook hier geldt dat de NRC-waarde ligt tussen de 0 en de 1.00.

Absorptieklasse

In Nederland zien we ook met regelmaat de absorptieklasse van een product genoemd worden. De absorptieklasse van een materiaal wordt ook bepaald conform de ISO 11654-norm. Hier wordt de αw-waarde van een product in een categorie geplaatst. Ieder categorie heeft een eigen letter.

αw Geluidsabsorptieklasse
0.90 – 1.00 A
0.80 – 0.85 B
0.60 – 0.75 C
0.30 – 0.55 D
0.15 – 0.25 E
0.00 – 0.10 Geen classificatie

En dan nog enkele aandachtspunten

Een absorptiewaarde tot

In sommige datasheets en productbladen spreekt men over een “absorptiewaarde tot”. Hoewel de fabrikant/leverancier hiermee geen onwaarheden vertelt, is dit iets om goed op te letten. Het kan namelijk goed zijn, dat een materiaal in bepaalde belangrijke frequenties heel goed wordt geabsorbeerd en in een aantal belangrijke frequenties niet. Als men spreekt van een “absorptiewaarde tot” dan doelt men op één of meerdere specifieke frequenties waar deze absorptiewaarde is gemeten. Dit betekent niet dat het materiaal gemiddeld over alle genomen frequenties deze waarde behaalt.

Geteste en niet-geteste producten

In principe mag men elk product dat enigszins akoestisch is ook een geluidsabsorberend of akoestisch product noemen. Dit wil echter niet zeggen dat een product ook getest is en de werking ervan bekend is. Een getest product dient ook een rapportage te krijgen. De fabrikant/leverancier mag zonder onafhankelijke testresultaten deze niet voorzien van een αw of NRC waarde. Ook dient de fabrikant aan te kunnen geven conform welke norm er is getest. Vraag bij twijfel naar de norm en de testrapportage.

Aanpassingen aan het product

Het product wordt natuurlijk onder bepaalde omstandigheden getest. Wijzigingen in het product kunnen de absorptiewaarde behoorlijk beïnvloeden. Als u bijvoorbeeld een akoestisch element met een αw waarde van 1,00 heeft gekozen en u wilt deze graag in een specifieke kleur. De fabrikant biedt u aan deze in de gewenste kleur te spuiten. Dit kan aanzienlijke invloed hebben op de absorptieprestatie. Er kan niet zonder meer worden aangenomen dat de αw-waarde in dit geval gelijk blijft. Er zijn fabrikanten, specialistische bedrijven en verwerkers die met een speciaal ontwikkelde verf of pleister een materiaal kunnen spuiten. Deze bedrijven kunnen ook de consequenties voor de absorptie onderbouwen en met geteste producten werken.

“Een akoestisch product”

Er zijn nogal wat producten die de term “akoestisch” meekrijgen. Hierin zitten vaak verschillen en kunt u met een kluitje in het riet worden gestuurd. Als een regulier behang bijvoorbeeld een αw-waarde zou bezitten van 0.15 en een fabrikant biedt een akoestisch behang aan met een αw van 0.30. Dan kunnen we zeggen dat dit type akoestisch behang t.o.v. gewoon behang zeker verhoogde akoestische eigenschappen heeft. Echter is de absorptiewaarde van dit type akoestisch behang nog steeds dusdanig laag dat het akoestisch probleem hiermee hoogstwaarschijnlijk niet zal worden opgelost en de werking niet of niet genoeg merkbaar is. Veel mensen gaan ervan uit dat bij het aanschaffen van een akoestisch product de term “akoestisch” maatgevend is voor een hoogwaardig product. Dit is zeker niet in alle gevallen zo.

Altijd een product met αw 1,00 nemen?

Ook deze veronderstelling zien we nogal eens voorbijkomen. Is er altijd een product met een αw van 1,00 nodig om een akoestisch probleem te verhelpen? Nee, zeer zeker niet. Natuurlijk is het van belang om een hoogwaardig akoestisch product te nemen. Akoestiek problemen en passende oplossingen hangen van veel factoren af, zoals de grootte van de ruimte, de plafondhoogte, bouwkundige materialen, inrichting, bezetting en de functie van de ruimte. Ook zijn de hoeveelheid absorberend materiaal en het absorberend vermogen belangrijk onderdelen. Zo kunt u met een te lage hoeveelheid materiaal met 100% absorptie minder bereiken als met een juiste hoeveelheid materiaal met 80% absorberend vermogen. Ook hebben we te maken met onze eigen beperkingen en kunnen wij kleinere verschillen in absorberend vermogen vaak wel meten, maar niet altijd waarnemen met onze oren.

Naadloos Akoestisch Bouwlab

Om een akoestisch probleem op te lossen zijn er diverse factoren van toepassing en vraagt een effectieve oplossing, de nodig kennis en expertise. Laat u zich goed adviseren omtrent de passende oplossing door een akoestisch specialist. Het Naadloos Akoestisch Bouwlab kan u van dienst zijn met een vrijblijvend onafhankelijk advies voor een passende oplossing of (afhankelijk van de situatie) u in contact brengen met een betrouwbaar akoestisch specialist. Het Naadloos Akoestisch Bouwlab verkoopt geen producten of diensten. We bieden u wel merk- en productonafhankelijk akoestisch advies en we ondersteunen u bij uiteenlopende akoestische vraagstukken.

Joost Vermeulen

Akoestisch Adviseur bij het Naadloos Akoestisch Bouwlab

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *