Ga naar de inhoud

Wat heeft gehoorproblematiek met akoestiek te maken?

Akoestiek en gehoor zijn natuurlijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Akoestiek is immers de wetenschap op het gebied van gedrag van geluid en geluidsignalen. Deze worden door ons gehoor opgevangen om door de hersenen omgezet te worden in begrijpbare signalen. Ons gehoor kunnen we dan ook zien als een vertaalcomputer van geluidsenergie naar menselijke taal. Zolang een vertaalcomputer goed functioneert, zal de communicatie goed verlopen. Maar wat als er bepaalde letters van de vertaalcomputer niet of niet goed meer werken? Als we bijvoorbeeld de letter N nemen en deze weglaten in onze communicatie. Gemiddeld gebruiken wij de letter “n” in ca. 10% van onze communicatie. Wij zouden bijvoorbeeld geen opsomming kunnen maken met het woord “en”, zouden wij niet meer van 1 tot 10 kunnen tellen en veel woorden en zinnen zijn niet of nauwelijks te begrijpen. Als je het thuis probeert kan het best grappig zijn, maar voor mensen met gehoorproblematiek is dit de harde realiteit en bijzonder ingrijpend. Taal en communicatie zijn essentiële onderdelen van ons leven. Gehoorproblemen kunnen ingrijpend zijn en een leven totaal veranderen. Soms kan men werk niet meer uitvoeren, is de beleving van muziek niet meer dezelfde, is het communiceren met mensen moeilijk. Depressie, stress, (deels) arbeidsongeschiktheid, sociaal isolement zijn alle gevolgen die kunnen ontstaan bij gehoorproblematiek

Gehoorverlies en frequenties

Een veel voorkomende vorm van gehoorproblematiek bevindt zich met name in bepaalde geluidsfrequenties. Dit zien we vaak terug in de frequenties tussen de 2000 en 4000hz. De gemiddelde mens heeft een gehoorbereik van ca. 20 tot 20.000hz, maar voor spraak gebruiken wij een bandbreedte van slechts ca. 250 tot 8000hz, waarvan het grootste gedeelte van de klanken zich tussen de 250 en 4000hz bevindt. Het onderstaande overzicht laat beknopt zien hoe de frequenties en spraak zich ongeveer verhouden:

Soort klank Bijbehorende klanken Frequentiebereik ca.
Klinkers A, E, I, O, U en (Y) 250 tot 2000Hz
Medeklinkers B, C, D, G, H, I, J, L, M, N, Q, R, V, W, X, Z, (Y) 250 tot 4000Hz
Stemloze medeklinkers T, K, F, S, P (ch & sj) 2000 tot 8000hz

Uit het overzicht kunnen we opmaken dat met name de (stemloze) medeklinkers voor mensen met dit type gehoorverlies een groot obstakel zijn. Klinkers en de hoeveelheid lucht gebruiken wij met name om de sterkte van het geluid te bepalen, de (stemloze) medeklinkers gebruiken wij om informatie over te dragen en dat is nu juist waar dit type gehoorverlies roet in het eten gooit. Men heeft dus eigenlijk een verminderd vermogen om gesproken informatie waar te nemen.

Oorzaken van gehoorverlies

Natuurlijk ben ik geen medicus en kan ik enkel vanuit naslagwerk en mijn kennis omtrent akoestiek over dit onderwerp schrijven. Uit de naslagwerken maak ik op dat er diverse oorzaken zijn voor gehoorverlies. Dit kan ontstaan door b.v. ouderdom, een aangeboren situatie, overbelasting maar er zijn zelfs aanwijzingen dat stress een invloed heeft op gehoorkwaliteit. Met name de factor stress is een bijzonder aspect. Er zijn diverse onderzoeken bekend waaruit blijkt dat een slecht akoestische omgeving stressverhogend werkt. We zouden dan kunnen stellen dat slechte akoestiek aan twee kanten invloed uitoefent op gehoorproblematiek. Enerzijds kan stress door slechte akoestiek (tijdelijk) het gehoorvermogen aantasten; anderzijds zorgt een slechte akoestiek ook voor een vertroebeling van spraakgeluid en kan het horen hiervan moeilijker maken. Dus oorzaak en gevolg kunnen (deels) beide vanaf dezelfde bron komen.

De bijdrage van een goede akoestiek

Natuurlijk begint de oplossing van gehoorproblematiek bij de medische kant. Een gedegen onderzoek naar het gehoor door een audicien of medisch specialist is noodzakelijk. Eventuele hulpmiddelen kunnen dan in basis al veel voor iemand betekenen, maar ook akoestiek kan een belangrijk onderdeel zijn. Voor iemand met gehoorverlies is een goede akoestiek in een ruimte van grote waarde. In een ruimte met nagalm is het voor iemand met een volledig functionerend gehoor al lastig om de boodschap van spraak waar te nemen, maar voor iemand met gehoorverlies wordt dit nog aanzienlijk moeilijker. Dit komt doordat de gesproken klanken door het weerkaatsen van geluid vertraagd en soms versterkt door elkaar heen lopen. Vaak verdwijnt hierdoor de definitie van het geluid en kan men niet goed meer onderscheiden welke klank men nu hoort. Als het ware wordt het een brei van geluid, waar de boodschap ergens in verborgen zit. Het ontcijferen van de klanken is dan een grote uitdaging. Door afdoende hoogwaardig absorptiemateriaal in de ruimte toe te voegen, kan dit effect aanzienlijk worden verminderd. Als de weerkaatsing van het geluid in de betreffende frequentiebanden grotendeels omgezet wordt in absorptie, dan zal iemand met gehoorproblematiek aanzienlijk minder moeite ondervinden om de klanken van elkaar te onderscheiden. Anderzijds zorgt een aangename akoestische omgeving voor minder stress, een reductie in vermoeidheid en een verhoogd concentratieniveau, wat ook zeker invloed kan uitoefenen op het hoor vermogen.

Akoestische oplossingen

Er zijn veel soorten oplossingen mogelijk en de gewenste akoestische situatie verschilt per geval. In veel situaties zal een hoogwaardig akoestisch plafond over de gehele ruimte een aanzienlijk verbetering realiseren in het akoestisch klimaat. Eventueel zou in een situatie waar dit wenselijk is, er naast het akoestisch plafond ook nog op specifieke plekken een akoestisch wandpaneel geplaatst kunnen worden. Vaak worden wandpanelen aan een ruimte toegevoegd op specifieke plekken, zoals de wand achter het bankstel, de wand dichtbij de eettafel of andere ruimtes in huis waar men veel verblijft of waar een extra reductie gewenst is. Welke maatregelen er passend zijn, is sterk afhankelijk van de ruimte en de situatie.

Het Naadloos Akoestisch Bouwlab kan voor u een bijdrage leveren in de situatie, door een passende oplossing voor u te vinden om de akoestiek in uw leef of werkomgeving aan te pakken. Om onafhankelijk te zijn, verkoopt het bouwlab geen producten of diensten. Wij bieden u enkel een kosteloos onafhankelijk advies, helpen u bij het zoeken naar de juiste oplossing en brengen u in contact met de juiste partijen/fabrikanten naar aanleiding van uw keuze. In ons bouwlab kunt u vele mogelijkheden bekijken van naadloze akoestische plafonds, maar ook diverse andere oplossingen.

Joost Vermeulen

Akoestisch Adviseur bij het Naadloos Akoestisch Bouwlab

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *